dinsdag 10 januari 2023

De Kenwood collector?

Hallo allemaal,

Het leek me leuk jullie mee te nemen in mijn bescheiden collectie Kenwood versterkers. Waarom Kenwood? Geen idee eigenlijk, misschien gewoon toeval. Ik was een paar jaar geleden op zoek naar een goede wat zwaardere versterker en liep toen tegen een mooie DA-9010 aan. Zat power, uit de nog goede periode (1989, daarna werd het vooral plastic) met ook nog eens digitale uitgangen aan boord. En zo is het eigenlijk begonnen.







Omdat ik meerdere sets speakers heb (vooral AR) groeide de behoefte voor nog een extra versterker. Al snel vond ik een fraaie 1100EX, ook digitaal en ook eind jaren 80. Beide versterkers leggen trouwens ieder 20 kilo in de weegschaal, altijd een aardige indicator van kwaliteit.







Omdat een hardware freak nooit uitgekeken raakt bleef ik Kenwood versterkers op MP in de gaten houden. Zodoende werd ik geïntrigeerd door een bijzondere vintage Kenwood serie; de KR x1x1 (2120, 3130 etc) uit begin jaren 70. Uit grofweg hetzelfde bouwjaar als onderstaand persoontje en een wat vreemd aandoend ontwerp waarbij de overgang van 60's naar 70's design te zien is. 'It grows on you' zeggen ze wel eens, en dat was bij deze serie receivers bij mij zeker het geval. De 'baby's van deze reeks, de KR-2120 kwam als eerste in mijn bezit. Met zijn prachtige woodcase, blauw/groene schaalverlichting en typische uitstekende drukknoppen (ook wel 'tanden' genoemd) een feest voor het oog.






De specs verraden niet waar deze amp toe in staat is. Met zijn bescheiden 2 x 10 watt (!!) vermogen lijkt hij onderbemeten, maar mij verbazing was groot toen ik hem moeiteloos mijn AR2ax hoorde aansturen. Wow.....respect kleine man!

De tijd verstrijkt snel en zo komt er ook wel weer eens wat leuks voorbij; de 5150 uit deze serie. En zowaar vlakbij en voor maar 60 eurie! Dat dit goedgebouwde en kwalitatief hoogwaardige amps zijn, bleek ook maar weer bij deze Kenwood. Rock-solid, geen enkel ruisje of kraakje en werkende lampen. Nice....












Hoe werken speakers eigenlijk?

Onlangs een hele mooie uitleg gevonden op de site van Klubben:

https://www.hifiklubben.nl/hifimagazine/deskundig/2016/02/zo-werkt-een-luidspreker/



maandag 9 januari 2023

Macht & kracht; de KLH model 23


Ik ben altijd groot fan geweest van Amerikaanse speakers, zowel East-coast als West-coast varianten. In de verzameling zitten toch vooral de oostelijke merken zoals Acousstic Research, Dynaco en KLH.

Als je een verzamelaar bent zoals ik, dan weet je dat met name KLH verdomd lastig is om op de kop te tikken in Nederland. Ik denk dat ze domweg te weinig spul hebben afgezet in ons kikkerlandje en ze daarom relatief zeldzaam zijn, terwijl ze in de VS met grote aantallen zijn verkocht.


Groot was mijn verbazing dan ook dat ik op een relatief onopvallende advertentie op MP stuitte. Het bleek om een paar KLH model 23 te gaan. Voor de kenners; dit is 1 van de meest gewilde modellen op de model 6 en 5 na. Waarom? Omdat deze een prachtige zware fineerkast hebben EN beschikken over de 12 inch (eigenlijk 11) woofer met extra zware motorstructuur. Dezelfde dus als topmodel 6! Dat betekent dus een zware jongen met een flinke bas in z'n stem.


De meneer uit Noord-Holland was erg aardig en was al lang blij dat ze naar een liefhebber toegingen. Een snelle inspectie toonde ze in redelijke conditie, maar in 1 van de woofers zat een perforatie helaas. Ook waren de frontjes niet echt mooi meer. Reparatiewerk voor de boeg dus.







Thuis aangekomen eerst deze loodzware lummels aangesloten op de Saba MI215. Niet slecht! Alle drivers werken, maar er mist duidelijk hoog en sprankeling. Deze tweeters kunnen veel meer weet ik uit ervaring.

Eerst de woofer onder handen nemen, dat gat moet gerepareerd worden. De oude koffiefiltertruc! Men neme een koffiefilter, knipt daar een mooi rond vlak uit en lijmt dit netjes aan de ACHTERkant op het gat. Daarvoor had ik het conusmateriaal al voorzichtig aan de achterkant terug naar voren geduwd zodat het gat al grotendeels weer dicht was. De gebruikte lijm is afkomstig van Good Hifi  (speakerrepairshop.nl) en verbind zeer goed en blijft flexibel. Eindresultaat was niet het mooiste, maar functioneel is de woofer weer 100%. 

Aan de bovenkant het gaatje in de woofer. De cijfers geven het gewicht van de conus aan


Eenvoud (foto: audiokarma.org)
Op naar de filters. Deze 23's hebben 1 van de meest simpele filters die je tegen kan komen (op de Dynaco A25 na dan); 1 crossover cap van 4 uf voor de tweeter en 1 spoel voor de woofer.

Ik heb hiervoor een Dayton audio precision cap gebruikt.


Daarna het houtwerk behandelen met mijn walnootolie - bijenwas mix, altijd een heel dankbaar karweitje en het ruikt nog lekker ook. Kijk eens wat een mooi fineer! Helaas blijven er nog wel wat vlakken zichtbaar op de bovenkant, daar moet ik nog een goeie methode voor zien te vinden (suggesties zijn welkom!)





Daarna waren de frontjes aan de beurt. De stof aan de voorkant was al aan het vergaan, maar de onderlaag was vreemd genoeg nog goed. Met een beetje rommelen lukte het me om het frontdoek er af te krijgen en het semi-transparante achterdoek te laten zitten. Dat ziet er niet gek uit! Mooi laten zo, ook wel eens lekker een makkie zo 😄



Nog even een luisterimpressie dan. Met het nieuwe filter is het bekende KLH geluid terug. Heerlijk helder geluid zonder vermoeiend te zijn, hoe doen ze dat toch?
Wat me wel gelijk opvalt is de zware bas van de 12 inch woofer. Wat wil je ook met zo'n zware conus! Hij dreigt daarom wat door te schieten en wat 'log' te klinken. Het is zeker geen snelle woofer, in dit geval kun je beter de Model 17 nemen, die is wat kwieker. Maar wil je bulderen dan is de 23 onverslaanbaar. Alsof Godzilla in je huiskamer staat te stampen!

Gitaarmuziek gaat hem met die fijne tweeters prima af evenals Jazz en klassiek. Dance en electronic klinken overdonderend door de dikke woofer, maar over het algemeen is dit een fijne vriendelijk warme speaker en eigenlijk een prachtig voorbeeld van dat warme seventies geluid. Ja, niks meer aan doen zo en lekker luisteren voor de openhaard....😴




Rank Arena HT 660 restauratie; goud van oud?

Dit paartje HT 660 van Rank Arena had ik al een poosje staan voor restauratie, maar ik was er tot nu toe nog niet aan toegekomen. Hoog tijd dus om deze prachtige speakers van Deens - Duitse makelij op te knappen en te kijken of ze nog kunnen zingen!

Even een korte introductie over deze speakers. Arena is een merk van Hede Nielsen's Fabrikker A/S in Horsens (DK). In 1971 werd de fabriek door brand verwoest. Met hulp van de Britse Rank organisatie ging men daarna verder als Rank Arena. In 1975 sluit Rank Arena tenslotte de deuren. (Bron: NVHR.nl en radiomuseum.org) 



woensdag 20 januari 2021

Saba 70K speakers

Nadat ik de Isophon's van de hand had gedaan, is er bij mij altijd een stukje gemis gebleven. Vooral het heerlijk heldere en toch relaxte karakter van de Isophon's dat je 's ochtends kon begroeten met Blue in green van Miles Davis onder het genot van een vers bakkie....

Dus, bloed kruipt waar het niet gaan kan en werd MP alweer afgestruind. Er waren 2 paar Isophons te koop, maar voor mij tegen iets te hoge prijzen. Bovendien ver weg, dus logistiek onhandig. Wat dan? Wat volgde was een zoektocht langs Blaupunkt, Grundig, Telefunken, Heco en uiteindelijk Saba. Saba kende ik al goed van de greencone's die in mijn huisradio zitten, maar de consumentenspeakerlijn van Saba kende ik nog niet. Op MP werd een paar 50K en 70K aangeboden. Die laatste was de top of the line van de serie en wat Googelen leverde positieve kritieken op. Wel eentje die onder de radar van audiofielen vloog zo bleek na wat leeswerk.

Leuk! Dat beloofde een interessant experiment om uit te zoeken of dit werkelijk de 'Mercedes Benz' van de Duitse speakers is. Op een zeer regenachtige dinsdag tijdens de lockdown reed ik richting Westervoort bij Arnhem om de speakers op te halen. De eigenaar was zeer vriendelijk en liet me ook nog even de vervangers zien die op de plek van de Saba;s kwamen; een prachtig paar Harbeth's. Na een korte luistersessie van de Saba's snel de (loodzware) speakers ingeladen en naar huis gereden.


Na de lunch was het natuurlijk eerst aansluiten en luisteren! Gelukkig had de vorige eigenaar me nog een paar DIN pluggen meegegeven, want ik had mijn laatste paartje meegegeven met de laatste verkoop. Ik was er gelijk blij mee; gecontroleerd en helder met een mooi laag zonder al te opdringerig te zijn zoals wel eens wil voorkomen bij Duitse speakers. Jazz, klassiek maar ook rock lusten deze Saba's graag, maar ook Armin van Buuren gaat er zonder problemen in.

De kasten en de doeken waren in redelijk goede conditie, wat opschuren en lijnzaadolie erop zal ze goed doen. 

OK, nog even wat specs en foto's;

Van Radiomuseum.org:

Country: Germany
Manufacturer / Brand: SABA; Villingen
Brand
Schwer & Söhne, GmbH
Year: 1975 ??Category: Loudspeaker, headphone or earphone
Wave bands- without
Details
Power type and voltageNo Power needed
Loudspeaker4 Loudspeakers
Power out70 W (unknown quality)
from Radiomuseum.orgModel: HiFi-Lautsprecherbox 70 K - SABA; Villingen
MaterialWooden case
ShapeTablemodel, high profile (upright - NOT Cathedral nor decorative).
Dimensions (WHD)320 x 575 x 260 mm / 12.6 x 22.6 x 10.2 inch
Notes4 Ohm 4-Wege-System Frequenzbereich 25 Hz...25 kHz.
Net weight (2.2 lb = 1 kg)14.5 kg / 31 lb 15 oz (31.938 lb)


Mooie grill



De layout; met kunststof front-baffle!


2 x 20cm aan 'Alte Pappen'

De zeer goede mid, lijkt verdacht veel op de KM-11 van Isophon





Ter vergelijking een internet plaatje van de mid van Isophon; precies gelijk!

Genoeg vermogen alhoewel ze erg weinig nodig hebben om al te gaan zingen

De tweeter; helderderrrr! Ook van Isophon?



vrijdag 14 december 2018

Mijn laatste aanwinst...onbekend en een gokje; Ohio Sound PLX-3100



Al struinend op marktplaats kom je soms nog wel eens wat verrassends tegen. Meestal weet ik wel wat ik zoek en wat voor iets er aangeboden wordt, maar in dit geval niet.

Het ging om een eenvoudig, maar zwaar ogende eindversterker van het merk 'Ohio Sound', type PLX-3100. Nooit van gehoord, dus maar snel eens Google-en. Helemaal niets dus behalve een paar obscure hits; een of andere vage toko uit Tilburg die destijds audio apparatuur bouwde voor de horeca. Het bleek een bedrijf van de bekende Jac van Ham te zijn, die groot is geworden in de gokindustrie, o.a. met gokkasten en casino's. Maar goed, die beste man heeft begin jaren 70 dus ook een bedrijf opgericht om audio apparatuur aan de horeca te leveren: Ohio Sound.

Onbekend bakbeest gesignaleerd!


Ik vond nog een grappig filmpje over de produktielokatie in Tilburg.

Omdat er niets te vinden is over dit type versterker wil ik jullie wat foto's van het binnenleven niet onthouden.
Zo hoort een degelijke amp opgebouwd te zijn. Met aan beide kanalen speakerrelais

8 TO3 torren; 4 voor ieder kanaal
4 BDX 67C en 4 BDX 66C, ik gok zo'n 200 watt @ 8ohm per kanaal


Jawel; DIN aansluitingen!

QC bij Ohio Sound

Een dikke voeding + voedingselco's (waarde niet te zien)

Ik was aangenaam verrast door wat ik binnenin de versterker aantrof. Het geheel deed mij wat Amerikaans aan en deed me denken aan het ontwerp van de Dynaco ST-150 versterkers. Gewoon, lekker rechttoe - rechtaan. Ook het gewicht van een dikke 12 kilo duidt op kwaliteit.
Maar nu natuurlijk de grote vraag; klinkt dat dan een beetje? Na een eerste snelle test los op de eindversterker alleen was ik geneigd dit te ontkennen. Het geluid was te aanwezig en met name de middentonen. Toch kon ik merken dat de amp spierballen had en uit zichzelf al een mooie bas kon produceren.

OK, proef 2, maar nu met mijn Toshiba SY-330 voorversterker er voor. Ja, dat klonk al een stuk beter! Ik kon al veel meer detail horen en het schelle mid was verdwenen. Ik stond verbaasd over het gemak waarmee mijn testspeakers (KLH-31's) zich lieten aansturen door deze zware jongen. Ook bij hoger volume bleven ze zich netjes gedragen en goed klinken. Dat heb ik wel eens anders meegemaakt! Het toont natuurlijk alleen maar aan dat deze versterker goed en schoon kan leveren, over de kwaliteit van het geluid is nog moeilijk wat te zeggen na zo'n beperkte test.
Het paar Acoustic Research AR5's wat ik u nog aan het restaureren ben, is de volgende kandidaat. Ik ben erg benieuwd hoe dat gaat klinken.Dan ook iets meer tijd om te luisteren...

Wie weet, misschien toch nog een onontdekt pareltje van Nederlandse bodem? ;-)

vrijdag 1 juni 2018

Even voorstellen en een korte historie

Beste audioliefhebber,

Welkom op mijn blog over 1 van mijn geliefde hobby; audio! Of om meer specifiek te zijn; audio apparatuur en dan het liefst vintage!

Eerst even iets over mezelf. Ik heet Peter Blom, ben 47 jaar oud, gelukkig getrouwd en gezegend met 3 lieve mooie dochters.
Van jongs af aan ben ik al gek geweest op audioapparatuur. Dat begon al toen ik als pre-tiener zat te spelen met de Philips radio die op onze keukentafel stond. Een mooi degelijke bruine draagbare transistorradio met cassette van Philips. Mooie zware druktoetsen en een prachtig vol geluid dat een beetje schril afstak tegen het goedkope cassetteklepje dat soms vanzelf openging.

Die zou ik nog wel op mijn tafel willen zien staan



In de kast hadden we de Perpetuum-Ebner (de PE2001 VHS3) van mijn vader staan. Een fantastische draaitafel met geïntegreerde versterker en zo'n mooi platenwisselaar asje er op waarmee je meerdere platen achter elkaar kon laten spelen.

Recht, hoekig en oerdegelijk

De PE heeft aardig geleden toen ik hem van mijn vader kreeg als eerste stereootje om mee te spelen. Het schaamrood komt nog op m'n kaken als ik er aan denk wat ik deze mooie klassieker heb laten doorstaan. 1 ding is zeker; kwaliteit was het, dat ding bleef gewoon doorgaan! Overigens hoorden bij deze PE ook twee alleraardigste breedband speakertjes, waar ik toen overigens niet zo'n hoge dunk van had. Alles moest op die leeftijd hard zijn en veel bas hebben, niet echt iets waar deze oudjes aan kunnen voldoen.
Toch lang plezier van gehad naast de Hitachi radio die ik daar op aangesloten had, waarbij de PE duidelijk liet merken dat ie meer verstand van mooi geluid had dan de Hitachi ;-)

De echte openbaring kwam na de PE toen mijn vader de complete set van de blueline van Pioneer kocht (de SA-508 versterker, TX-608 tuner, CT-F650 tapedeck en de PL-300 platenspeler. Wow, wat heb ik wat uurtjes achter dat ding doorgebracht! Supergeluid en übercool met die mooie silverplates en blauwe fluorescente (fluro-scan) verlichting. Het gevoel wat die apparatuur toen bij mij opriep is voor mij de benchmark voor kwaliteit geworden, ook vandaag nog. De meeste apparatuur van grofweg mid 70 tot eind 80-er jaren is buitengewoon goed geengineerd (uitzonderingen daargelaten) en staat bol met allerlei functionaliteiten. Daarna is audio apparatuur naar mijn mening steeds meer verworden tot een 'wegwerp' product. Natuurlijk is het segment top-audio er ook nog, maar dan spreken we over een heel andere prijsklasse. Goede audioapparatuur voor 'de gewone man' is helaas toch gedegradeerd tot goedkope kant-en-klaar boomboxjes, mediacenters en mindere varianten op Sonos. Maar goed, dat is voer voor een andere keer!

Liefde op het eerste (zilver)gezicht!

We spoelen even in de tijd vooruit tot omstreeks 1990/1991 toen ik naar Groningen verhuisde voor mijn studie en op kamers ging. Eindelijk eigen woonruimte en natuurlijk hoog tijd voor mijn eerste zelfgekochte stereosysteem. Destijds was ik niet een echte audiofiel te noemen, maar wist ik al wel dat ik een degelijke set wilde. Alleen het budget was beperkt, dus na wat zoeken (zonder internet toen!) kwam ik op een mooie set van Sony uit die Scheer en Foppen destijds tegen een mooie prijs in de schappen had staan. Het hart van dit systeem was de Sony TA-F220; een knappe 2x70 watt @ 8ohm versterker in het zwart.



Deze knaap is tot ergens 2000 in mijn bezit gebleven, waarna hij aan een vriend is verkocht. Overigens had ik bij deze versterker twee paar boxen; 1 paar wat het noemen niet wat is (no name stockpile speakers die wel hard gingen, maar niet bepaald verfijnd waren) en 1 paar oude Marantz speakers (ik dacht uit Imperial serie). Dat laatste paar klonk heel behoorlijk, maar had behoorlijk last van verlopen filters naar ik nu weet.

De Allures
Later heb ik een paar mooie Allure 100 (uit het Nederlandse Uden) en een paar Magnat Monitor 1000 er bij gekocht. Dat klonk al een heel stuk beter! De Allures staan overigens nu bij mijn zwager die ze nog met veel plezier gebruikt ;-)

....en de Magnats
Weer een sprongetje in de tijd. Inmiddels woonde ik samen met mijn vrouw, Edith. De wensen voor audio apparatuur waren inmiddels wat veranderd, want ook in huize Blom had de home entertainment zijn intrede gedaan. Zo kwam het dat ik op een mooie dag de portemonnee trok (tot ongenoegen van de vrouw ;-) en een mooie Onkyo kocht, waarvan ik het type niet meer weet. Het hele handeltje werd geïnstalleerd inclusief de Allure's en een paar kleine Mission als achterspeakers. Tjongejonge, wat was ik blij! Films klonken fantastisch en daar was ik toen heel content mee. De Onkyo bleek helaas een maandagmorgen exemplaar te zijn en sprong telkens in de thermische beveiliging. De winkel (Staffhorst Utrecht volgens mij) deed niet moeilijk en gaf me een andere mee die het heel lang bij ons heeft uitgehouden.
Daarna is mijn huidige home cinema versterker gekomen, de Marantz SR-5005, die er nog steeds staat. De zuilen zijn inmiddels verdwenen en vervangen door een 5.1 set van Monitor Audio (Vector), geheel in wit om de vrouw te behagen.
Een modern doolhof...

Toch groeide bij mij gedurende de jaren de ontevredenheid op het muziekvlak. Want hoewel de nieuwe versterkers super waren voor films, leverden ze veel in op het vlak van muziekbeleving. Muziek luisteren op een 5.1 systeem levert gewoonweg niet de ervaring van een degelijk stereosysteem (nee, ook niet in stereo modus!). Dat is natuurlijk een subjectief oordeel, maar daarnaast begon ook de ongelooflijke complexiteit van de 5.1 versterkers me een doorn in het oog te worden. Wie kent ze niet, de manuals die zo dik als een bijbel zijn en dan maar bidden dat je digitale passthrough werkt ;-) Nee, ik verlangde terug naar overzichtelijke degelijke versterkers waar je met je dikke vingers aan mocht zitten en met knoppen die zich met heerlijk voelbare stapjes laten regelen. Toen moest ik dus terugdenken aan de heerlijke Pioneer van mijn vader....
Dat gevoel heeft mee uiteindelijk een nieuwe hobby opgeleverd; het verzamelen van vintage versterkers en luidsprekers. Ik ga jullie daar in mijn andere blogs meer over vertellen!